Viêm đại tràng mãn tính: Dấu hiệu, nguyên nhân, cách điều trị và phòng ngừa biến chứng

Viêm đại tràng mãn tính là bệnh lâu năm, thường tái đi tái lại rất nhiều lần. Bệnh không chỉ ảnh hưởng đến ăn uống tiêu hóa mà còn tiềm ẩn nguy cơ ung thư đại tràng. Vậy dấu hiệu, nguyên nhân và cách điều trị viêm đại tràng là như thế nào? Làm sao để phòng ngừa biến chứng viêm đại tràng mãn tính. Hãy theo dõi bài viết sau của chúng tôi.

1. Viêm đại tràng mãn tính là gì?

Viêm đại tràng mãn tính là tình trạng đại tràng bị viêm kéo dài, tức là viêm nhiễm ở mức độ nặng, gây tổn thương khu trú hoặc lan tỏa đến niêm mạc đại tràng.

• Nếu bị viêm đại tràng mãn tính nhẹ có thể gây tổn thương niêm mạc đại tràng, chảy máu, bị nặng sẽ xuất hiện vết loét, xung huyết hoặc áp xe.
• Theo thống kê, viêm đại tràng mãn tính là bệnh tiêu hóa phổ biến ở nước ta, có khoảng 20% dân số mắc viêm đại tràng mãn tính, tỷ lệ này sẽ ngày càng gia tăng nhanh chóng trong những năm gần đây.

2. Nguyên nhân viêm đại tràng mãn tính

Viêm đại tràng mãn tính được chia thành 2 nhóm bệnh theo nguyên nhân, gồm:

• Viêm đại tràng mãn tính có nguyên nhân do bệnh lao, do crohn, viêm đại tràng chảy máu
• Viêm đại tràng nhiễm kí sinh trùng (Giun tóc, giun kim, giun đũa,…), nhiễm vi trùng gây bệnh đường ruột (Salmonella, Shigella,…), nhiễm độc, nhiễm nấm gây viêm đại tràng cấp tính nhưng không điều trị dứt điểm.
• Chế độ ăn uống không điều độ, ăn quá nhiều thức ăn gây kích thích tổn thương dạ dày, niêm mạc đại tràng.  
• Viêm đại tràng mãn tính không rõ nguyên do: thường gặp ở những bệnh nhân viêm đại tràng mãn tính không đặc hiệu. 

3. Dấu hiệu của viêm đại tràng mãn tính

Khác với viêm đại tràng cấp tính có thể dễ dàng chữa khỏi, bệnh không ảnh hưởng đến cuộc sống và sinh hoạt thì viêm đại tràng mãn tính thường dai dẳng, khó điều trị dứt điểm hơn.

Biểu hiện viêm đại tràng thể mãn tính gồm:

• Đau bụng kéo dài: Đau bụng kéo dài, cơn đau đau dọc theo khung đại tràng, vị trí nửa khung đại tràng trái và hai bên hố chậu. Cơn đau xuất hiện theo cơn, đau quặn thắt, đau âm ỉ, cơn đau giảm bớt khi đại tiện. Hơn nữa, bệnh nhân sẽ thấy bụng căng trướng, căng tức khó chịu đặc biệt khu trú dọc khung đại tràng.
• Phân bất thường: Phân bất thường, đi đại tiện phân lỏng, nhiều lần trong ngày, một số trường hợp có thể bị táo bón, mót rặn, phân có máu, chất nhầy hoặc không kèm nhầy. Một số trường hợp viêm đại tràng mãn tính vừa táo bón xen kẽ tiêu phân lỏng, phân không ổn định, bệnh nhân không thoải mái sau khi đi tiêu.
• Cơ thể mệt mỏi, suy nhược: Đây là bệnh đường tiêu hóa, ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa và hấp thụ dinh dưỡng nên có biểu hiện suy nhược, cơ thể mệt mỏi rõ ràng. Bệnh nhân thường thấy chán ăn, ăn uống kém, toàn thân mệt mỏi, đầy bụng, giảm trí nhớ, ăn ngủ kém, thường xuyên cáu gắt, lo lắng.
• Có những bệnh nhân viêm đại tràng mãn tính kéo dài thể trạng gầy sút, hốc hác, thiếu sức sống.

4. Điều trị viêm đại tràng mãn tính

Bệnh viêm đại tràng mãn tính là bệnh kéo dài ngày, đã đến giai đoạn khó điều trị dứt điểm, các phương pháp điều trị chỉ có thể làm giảm triệu chứng bệnh mà rất khó để chữa khỏi hoàn toàn nên bệnh dễ dàng tái phát.

Vì thế, điều trị viêm đại tràng mãn tính cần đảm bảo nguyên tắc chung kết hợp điều trị nội khoa toàn diện, thay đổi chế độ sinh hoạt, ăn uống và làm việc phù hợp.

• Tùy vào tình trạng bệnh nhân nặng hay nhẹ mà bác sĩ đưa ra liệu trình điều trị phù hợp và hiệu quả, kết hợp thuốc nội khoa và chế độ sinh hoạt hàng ngày.
• Thuốc được sử dụng trong điều trị viêm đại tràng mãn tính bao gồm: Thuốc phục hồi tổn thương, thuốc loại trừ nguyên nhân gây bệnh và tái phát bệnh:Thuốc kháng sinh chống nhiễm trùng; thuốc chống ký sinh trùng, chống nấm; thuốc chống tiêu chảy,  chống loạn khuẩn, thuốc giảm đau và chống co thắt,…
• Azathioprine (Azasan, Imuran) và mercilaurine (Purinethol, Purixan): Thuốc ức chế miễn dịch điều trị viêm đại tràng mãn tính. Khi sử dụng bạn cần tuân thủ theo sự chỉ định của bác sĩ, kiểm tra máu thường xuyên, tránh tác dụng phụ.
• Cyclosporine (Gengraf, Neoral, Sandimmune): Thuốc dành cho những người chưa thích ứng với loại thuốc khác. Tuy nhiên sử dụng có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe, không nên điều trị lâu dài.
• Infliximab (Remicade), adalimumab (Humira) và golimumab (Simponi): Thuốc này gọi là chất ức chế yếu tố hoại tử khối u, hoạt đông dựa trên việc trung hòa một loại protein tạo ra bởi hệ thống miễn dịch. Thuốc chỉ được dùng khi bị viêm đại tràng nặng, vết thương đã miễn dịch với các cách điều trị khác.
• Vedolizumab (Entyvio): Được dùng để điều trị viêm loét đại tràng khi bệnh nhân không chịu được các phương pháp khác. Thuốc sẽ ngăn chặn các tế bào viêm.

Ngoài ra bạn cần dùng thêm 1 số loại thuốc khác điều trị triệu chứng cụ thể của viêm đại tràng: 

• Thuốc kháng sinh: Dùng trong lúc phát sốt để ngăn ngừa hoặc kiểm soát nhiễm trùng.
• Thuốc chống tiêu chảy: Loperamide (Imodium) dùng hiệu quả với tình trạng tiêu chảy cấp, cần uống theo chỉ định của bác sĩ để tránh nguy cơ megacolon độc hại làm mở rộng đại tràng.
• Thuốc giảm đau: Áp dụng đối với những cơn đau nhẹ, bác sĩ khuyên dùng  Cetaminophen. Nhưng không nên lạm dụng sẽ làm nặng thêm triệu chứng, khiến đau đại tràng nghiêm trọng hơn.
• Chất sắt: Nếu bạn bị chảy máu đường ruột mãn tính dẫn đến thiếu máu cần bổ sung sắt để duy trì quá trình tạo máu trong cơ thể.

5. Viêm đại tràng mãn tính có nguy hiểm không? Biến chứng viêm đại tràng mãn tính

Câu trả lời là có. Viêm đại tràng mãn tính nếu để lâu, diễn tiến bệnh phát triển có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm sau:

• Xuất huyết ồ ạt: Do niêm mạc đại tràng bị tổn thương, vô cùng yếu ớt, lớp lông nhung trơ trụi. Khi chịu tác động của tác nhân kích thích bia, rượu, thức ăn kém vệ sinh, sử dụng kháng sinh quá mức gây xuất huyết ồ ạt, đại tràng bị nhiễm độc.
• Thủng đại tràng: Sau các đợt dùng kháng sinh điều trị viêm đại tràng mãn tính sẽ khiến  lợi khuẩn đường ruột bị tiêu diệt, các vết viêm loét vì thế ăn sâu bào mỏng thành đại tràng, tiếp tục phát triển dễ gây thủng đại tràng. Thủng đại tràng nếu không chữa kịp thời dễ đe dọa nguy hiểm đến tính mạng.
• Giãn đại tràng cấp tính: Khi bị viêm đại tràng mãn tính làm chức năng tiêu hóa của đại tràng bị suy giảm, cấu trúc đại tràng bị giãn, dẫn đến nguy cơ loét và nguy hiểm. Biến chứng giãn đại tràng cấp tính khiến người bệnh đau bụng dữ dội, hôn mê, lâu không được cấp cứu dẫn đén tử vong.
• Ung thư đại tràng: Đây là biến chứng nguy hiểm nhất của viêm đại tràng mãn tính, tỉ lệ biến chứng này ở nước ta rất lớn, theo thống kê năm 2015 của Bộ y tế là đến 20%. Khi niêm mạc đại tràng viêm loét kéo dài, tái phát liên tục, làm cho tế bào biểu mô loạn sản, chuyển sang tế bào ác tính, phát triển thành ung thư đại tràng.

6. Làm sao để phòng ngừa biến chứng viêm đại tràng mãn tính?

Để phòng ngừa biến chứng nguy hiểm từ viêm đại tràng mãn tính, bên cạnh việc dùng thuốc điều trị bạn cần thay đổi chế độ dinh dưỡng, chế độ sinh hoạt và nếp sống.

6.1. Tạo chế độ sinh hoạt lành mạnh

• Suy nghĩ tích cực, kiểm soát stress, lo lắng bởi điều này kéo dài sẽ gây trầm cảm, giảm nhu động ruột.
• Tăng cường vận động thể dục thể thao, sức đề kháng, uống nhiều nước, xoa bóp nhẹ thượng vị để kích thích tăng nhu động ruột.
• Thường xuyên luyện tập thể dục thể thao, tăng sức đề kháng để phục hồi bệnh tốt hơn, tránh tác nhân gây bệnh, cải thiện tâm trạng. Một số môn thể dục thể thao được chọn gồm: đi dạo, bơi lội, nhảy múa, leo cầu thang, yoga, đạp xe…

6.2. Thay đổi chế độ dinh dưỡng hợp lí

• Nên ăn thực phẩm tốt cho đại tràng và sự phục hồi có thể kể đến sữa đậu nành, gạo, khoai tây, cá, tăng cường rau xanh, trái cây, củ quả giàu chất xơ, chuối đu đủ giàu Kali,…
• Hạn chế ăn các loại thực phẩm còn tươi sống như nem chua, tiết canh, rau sống, gỏi các loại, lòng heo,… để tránh nhiễm khuẩn đường ruột.
• Hạn chế ăn trứng, nem rán, thịt mỡ, sữa,…các chất kích thích đường ruột như cafe, rượu bia, đồ chiên xào, nhiều dầu. Nên ăn thức ăn dễ tiêu, chia nhiều bữa nhỏ, ăn ít vào buổi tối để ruột không phải hoạt động nhiều.
• Dù đảm bảo chế độ ăn uống lành mạnh nhưng điều trị bệnh nhưng trong bữa ăn hàng ngày vẫn cần đảm bảo  1g chất đạm, 30 – 35 kcal cho mỗi 1kg cân nặng mỗi ngày, đồng thời giảm chất béo, tăng cung cấp nước, vitamin và muối khoáng.

Viêm đại tràng mãn tính nếu không được điều trị sớm thì khả năng dẫn đến biến chứng nguy hiểm rất khó lường. Vì thế nếu thấy các biểu hiện trên thì bạn hãy đi khám và chẩn đoán bệnh, tìm phương pháp điều trị phù hợp. Nếu còn bất cứ thắc mắc nào hãy comment bên dưới để được Suckhoetoday giải đáp chi tiết.